افغانی افغانستان، واحد پول رسمی کشور، نقش مهمی در تاریخ و اقتصاد این کشور داشته است. این واحد پول از زمان معرفی اولیه در سال ۱۹۲۳ تا به امروز دو دوره تحول عمده را تجربه کرده است.
دوره اول افغانی (۱۹۲۳–۲۰۰۲)
افغانی اولیه، با کد ISO AFA، در دوران پادشاهی امان‌الله خان جایگزین روپیه افغان شد. نرخ تبدیل آن به روپیه معادل ۱ افغانی = ۱ روپیه و ۶ پیسه تعیین شد و هر افغانی شامل ۱۰۰ پول بود. در این دوره، ارزش هر افغانی برابر با ۹ گرم نقره بود.
در این دوران، نرخ ارز خارجی افغانستان عمدتاً توسط بازار آزاد تعیین می‌شد، اما گاهی اوقات سیستم نرخ ارز دوگانه نیز وجود داشت که نرخ رسمی و نرخ بازار آزاد را شامل می‌شد. در سال ۱۹۳۵، بانک ملی افغانستان نرخ رسمی ۴ افغانی برای هر ۱ روپیه هندی را تعیین کرد. در دهه‌های بعد، با وقوع جنگ‌های داخلی و بی‌ثباتی سیاسی، واحد پول کشور به شدت بی‌ارزش شد و در سال ۲۰۰۱، نرخ هر دلار آمریکا به ۷۳,۰۰۰ افغانی رسید.
دوره دوم افغانی (۲۰۰۲–اکنون)
در سال ۲۰۰۲، دولت افغانستان به منظور مقابله با تورم و بازسازی اقتصادی، افغانی جدید را معرفی کرد که کد ISO آن به AFN تغییر یافت. این اقدام با حمایت گسترده مردم روبرو شد، زیرا نشانه‌ای از ثبات و امنیت به شمار می‌رفت. افغانی جدید با نرخ‌های مختلف، جایگزین نسخه‌های قبلی شد:
- ۱,۰۰۰ افغانی قدیمی برابر با ۱ افغانی جدید.
- ۲,۰۰۰ افغانی چاپ شده توسط دست‌نشانده‌ها برابر با ۱ افغانی جدید.
ارزش افغانی جدید در ابتدا معادل ۴۳ افغانی برای هر دلار آمریکا تعیین شد. این تغییر، اقتصاد افغانستان را به سمت استفاده از یک واحد پولی ثابت هدایت کرد. در سال ۲۰۲۳، افغانی به دلیل سیاست‌های اقتصادی و مدیریت پایدار، به عنوان بهترین واحد پولی عملکرد جهان معرفی شد و ارزش آن ۹ درصد در برابر دلار آمریکا افزایش یافت.
چالش‌ها و تحولات اخیر
پس از بازگشت امارت اسلامی در سال ۲۰۲۱، دارایی‌های خارجی افغانستان مسدود شد و ارزش افغانی کاهش یافت. با این حال، د افغانستان بانک با اعمال سیاست‌هایی مانند ممنوعیت استفاده از ارزهای خارجی و تشویق به استفاده از افغانی، تلاش کرد ثبات را بازگرداند.
افغانی افغانستان به عنوان نماد ثبات اقتصادی و هویت ملی کشور، همچنان نقش مهمی در بازسازی اقتصادی و روابط تجاری داخلی و خارجی ایفا می‌کند.
