اقتصاد افغانستان دوره‌ای از کاهش تورم را تجربه می‌کند که روند رشد اقتصادی را کند کرده است. در سال‌های اخیر، افغانستان با شوک‌های متعددی مانند پاندمی کووید-۱۹، انتقال قدرت در آگوست ۲۰۲۱ و همچنین بلایای طبیعی از جمله سیل، زلزله و خشکسالی مواجه بوده که منجر به جابجایی گسترده جمعیت و نیاز روزافزون به کمک‌ها شده است. علی‌رغم کاهش قیمت‌ها به دلیل کاهش تورم، افزایش ارزش افغانی و افت قیمت جهانی غذا، همچنان بیکاری در سطح بالایی قرار دارد و کاهش فعالیت در بخش‌های کشاورزی و صنعتی فشار بیشتری بر معیشت خانواده‌های آسیب‌پذیر وارد کرده است.
روند کاهش تورم و افت قیمت‌ها
در سال گذشته، قیمت مواد غذایی در افغانستان به دلیل کاهش تورم، به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. نرخ تورم در جولای ۲۰۲۲ به اوج ۱۸.۳٪ رسید اما در ژانویه ۲۰۲۴ به -۱۰.۲٪ و در آگوست ۲۰۲۴ به -۶.۷٪ رسید. تورم مواد غذایی نیز از +۲۶٪ در ژوئن ۲۰۲۲ به -۱۵.۱٪ در ژانویه ۲۰۲۴ و -۱۱.۵٪ در آگوست ۲۰۲۴ کاهش یافته است. این کاهش به دلیل بهبود عرضه غذا، کاهش پول در گردش، افزایش حواله‌های ارزی و افزایش ارزش افغانی بوده است. با این حال، بسیاری از خانواده‌ها همچنان با مشکلات مالی مواجه‌اند و از پس تامین نیازهای اساسی خود برنمی‌آیند.
ثبات نرخ ارز
میانگین نرخ ارز افغانی نسبت به دلار آمریکا از مارس ۲۰۲۴ حدود ۷۰ تا ۷۲ افغانی به ازای هر دلار بوده است. این ثبات به دلیل افزایش حواله‌های ارزی، استفاده از ابزارهای پولی توسط بانک مرکزی افغانستان، افزایش حجم صادرات و جلوگیری از قاچاق دلار به خارج از کشور ممکن شده است.
قیمت سبد غذایی
در سپتامبر ۲۰۲۴، قیمت ملی میانگین سبد غذایی کمک‌های برنامه جهانی غذا (WFP) به ۵۲۹۳ افغانی رسید که نسبت به ماه قبل ۰.۷٪ افزایش داشت. کاهش قیمت‌ها و افزایش ارزش افغانی به کاهش کلی هزینه‌ها کمک کرده است. با این حال، قیمت‌ها در مناطق مختلف متفاوت است؛ به عنوان مثال، کندوز ارزان‌ترین بازار با قیمت ۴۷۴۶ افغانی و نورستان گران‌ترین بازار با قیمت ۶۲۳۸ افغانی برای همین سبد غذایی بوده است.
افزایش قیمت آرد گندم و روغن خوراکی
قیمت آرد گندم نسبت به ماه قبل ۱.۵٪ افزایش داشته است، که این افزایش هم‌راستا با افزایش قیمت جهانی گندم به دلیل شرایط نامساعد آب‌وهوایی در مناطق اصلی صادرکننده است. با این وجود، قیمت آرد گندم نسبت به شاخص قیمت در می ۲۰۲۰ همچنان ۱۷ درصد پایین‌تر است. قیمت روغن خوراکی داخلی نیز در طول سال ۲۰۲۴ ثابت بوده است.
تغییرات شرایط معامله (ToT) برای کارگران روزمزد و دامداران
شرایط معامله اسمی برای کارگران روزمزد به دلیل افزایش ۲.۵٪ در قیمت گندم ۳.۴٪ تضعیف شده است. شرایط معامله برای دامداران نیز ۲.۴٪ کاهش یافته است. درآمد ماهانه مورد انتظار برای کارگران روزمزد در افغانستان حدود ۳,۴۹۷ افغانی است، که تنها ۶۶٪ از کل هزینه سبد غذایی برنامه جهانی غذا را پوشش می‌دهد.
این گزارش نشان‌دهنده چالش‌های اقتصادی افغانستان است که با افزایش مهاجرت و تحولات جهانی و منطقه‌ای تشدید شده‌اند. ادامه روند کاهش تورم در کنار ثبات نرخ ارز و بهبود نسبی قیمت‌ها نشان‌دهنده ثبات نسبی در اقتصاد افغانستان است، هرچند بسیاری از خانوارها همچنان برای تامین نیازهای روزمره با مشکلات مواجه‌اند.
